Onderwerpen/overzicht - menu blok original
<aside> 🔰 Je kunt zelf leren onderzoeken of iets een betrouwbare website is. Dat kost wat tijd, maar net als met leren typen: je hebt er je hele leven wat aan.
Een vertrouwde bron is een website waarvan je (samen met anderen) hebt onderzocht dat de informatie betrouwbaar en bruikbaar is voor jou. Sla nieuwe vertrouwde bronnen ergens handig op.
</aside>
Betrouwbaar betekent: de informatie ‘klopt’ en is gemaakt of gecontroleerd door mensen die verstand hebben van het onderwerp, deskundigen en/of professionals.
Veel informatie kan en wil je niet zelf controleren. Je leest er misschien voor het eerst over. Of het is een onderwerp waar je verder (nog) niet in thuis bent. Maar het is wel belangrijk dat je gevoel krijgt voor de kwaliteit van informatie.
1. Via de links van al eerder vertrouwde bronnen
Een prettige manier om aan nieuwe vertrouwde websites te komen, is via de links bij een bron die je al kent en vertrouwt. Op start.slimzoeken.nu staan veel vertrouwde bronnen bij elkaar. Of neem de links op de websites van de stichting Digisterker digidingen-desk.nl en netwerkmediawijsheid.nl.
2. Via een tip van een deskundige
Iemand die verstand heeft van een bepaald onderwerp geeft je een link. Dat kan een leraar zijn, een familielid of een vakman of -vrouw.
3. Doordat je zelf uitzoekt wie een website maakt
Gebruik het stappenplan van de Webcheck om te leren omgaan met het beoordelen van de kwaliteit van een bron. Kern: zoek altijd naar de makers-pagina (colofon of over-ons) en het doel van een bron.
<aside> ➡️ En Google? Zet die dan niet de beste bronnen bovenaan? Nee, dat kan niet. Betrouwbaarheid valt niet te meten. Wat betrouwbaar is hangt bovendien nogal van je zoekbedoeling af (zoek je naar een adres, de prijs van een product of een advies van een dokter). Een zoekmachine maakt geen echt onderscheid tussen meningen en feiten, tussen zin en onzin, betrouwbaar en niet-betrouwbaar. Google probeert wel uit ondermeer de bezoekcijfers af te leiden welke bronnen door bezoekers als autoriteit worden gezien. Maar uiteindelijk kan alleen een goed geïnformeerd mens daar goede argumenten bij geven. Populariteit is geen maat voor betrouwbaarheid, net zo min als veel likes iets zegt over de kwaliteit van informatie.
Zie de pagina’s Zoekbedoelingen en Autoriteit bij Verder leren.
</aside>
Een vertrouwde bron is een website waarvan je dus vooraf al weet dat de informatie betrouwbaar en leesbaar is voor jou. Je hebt je laten voorlichten door een andere betrouwbare bron of je hebt het zelf onderzocht, samen met anderen.
Belangrijk: de makers moeten verstand hebben van het onderwerp waar ze over schrijven. Zoeken naar de makers doe je het best samen met een partner. Bedenk wel: iets wordt pas echt een vertrouwde bron als je er zelf vaker met succes op bezoek bent geweest. Blijf dus altijd zelf opletten. Ook kunnen links verouderen of worden ze niet altijd goed bijgehouden.
Waar let je op?
Stel je zoekt naar 10 secondenlijm. Is de informatie die jij van de zoekmachine krijgt over die lijm dan:
Belangrijk is ook of de informatie door meer mensen gecontroleerd wordt, zoals bij Wikipedia. Dat er een redactie is. Jij moet het zelf uitzoeken! Het kan ook informatie zijn uit een haastig schoolwerkstuk op een werkstukkensite.
Het is altijd goed om informatie te controleren bij andere bronnen. Maar: je moet heel veel leren voor je details ook echt inhoudelijk kan vergelijken. Bovendien zijn er op het web veel valkuilen (zoals roofkopieën van Wikipedia). Bij een vertrouwde bron zoals sciencespace.nl (gemaakt door natuurkundigen) mag je er vanuit gaan dat de informatie klopt.
Voeg de bronnen waarvan je (samen met anderen) vindt dat ze echt goed zijn toe aan je lijst met Vertrouwde bronnen.
Een ander punt is de bruikbaarheid van een bron. Dat valt uiteen in een paar verschillende punten.
Er bestaat bruikbaarheid in de zin van begrijpelijk voor jou als gebruiker. Het Jeugdjournaal is niet alleen betrouwbaar, maar ook begrijpelijk en toegankelijk voor kinderen. In veel opzichten beter dus dan het Acht-uur journaal. Daarmee is het Jeugdjournaal ook heel bruikbaar als informatiebon voor een kind en vele anderen. En Wikipedia is best heel betrouwbaar, maar wel moeilijk geschreven - en ook vaak te uitgebreid. Daarmee is Wikipedia niet altijd bruikbaar, maar sowieso wel bruikbaar als start, bijvoorbeeld om je woordenschat rond een bepaald onderwerp uit te breiden.
Er bestaat ook bruikbaar ****in de zin van nuttig voor jou op dat moment. Dan hoeft de bron niet per se een betrouwbare bron te zijn, maar je kan er vinden wat je nodig hebt. Wil je weten wat een bepaalde influencer voor camera of microfoon gebruikt voor de opnames? Dat kan die persoon je zelf het beste vertellen. Het kanaal van die influencer hoeft dan verder geen betrouwbare bron te zijn, maar je krijgt wel rechtstreeks de informatie die je zocht. Heel nuttig.
En satirisch tijdschrift De Speld is nuttig om te weten te komen wat er leeft in de samenleving, maar echt iets minder goed bruikbaar als verdere bron 😎… (hoewel er altijd mensen zijn die alles geloven!)
Dat is nuttig, maar een chatbot is geen betrouwbare bron. Het is meer een goed getraind doorgeefluik. Er staan soms enorme fouten in, en je moet de kwaliteit van de informatie uit een chatbot altijd bij betrouwbare bronnen controleren. Tenzij je zelf al professional op een bepaald gebied bent en dus goed de waarde weet in te schatten wat de chatbot doorgeeft.
<aside> 👁️🗨️ DIT WEET JE NU … over betrouwbaar, vertrouwd en bruikbaar
Laat het, bij het zoeken naar informatie, niet vooral afhangen van wat Google voor jou beslist, maar zoek het zelf uit!
Een betrouwbare bron bevat informatie gemaakt door deskundigen en/of professionals.
Bij bruikbare informatie praten we over:
Houd een lijstje bij van de bronnen je vertrouwt:
Chatbots zijn geen betrouwbare bron, dubbelcheck altijd wat ze je voorschotelen.
Gebruik een vertrouwde bron als Wikipedia als start om kennis te maken met nieuwe onderwerpen.
Betrouwbaarheid is moeilijk te meten.
</aside>
Externe links en bronnen >
3 Bronnen en betrouwbaarheid op: Start.slimzoeken.nu
Verder leren >
Waarom is betrouwbaarheid belangrijk?
Zoekbedoelingen, wat zijn dat?
[Slim Zoeken](<http://slimzoeken.nu/>) ©2024 door [Maarten Sprenger onder licentie](<http://slimzoeken.nu/over>) [CC BY-NC 4.0](<https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.nl>) [8-14] Word een Slim Zoeken supporter Leerkrachtinformatie