Hoe ga je om met online informatie voor school, studie en werk?

<aside> 🔰

Wat is er te vinden op het web en welke tools gebruik je om bij relevante informatie te komen? Zoekmachines, chatbots en talloze variaties daarop, de technologie ontwikkelt zich in een rap tempo. Maar welke rol speel je zelf als leerling en docent?

</aside>

Slim3 online is nu beschikbaar in twee gratis versies. Eén voor 8-14 jaar en één voor 15+:

slimzoeken.nu/online (15+)

slimzoeken.nu/po25 (8-14)

<aside>

Er is een apart deel voor iedereen die les geeft. Dat is te vinden via Docentinformatie.

</aside>

Educatief auteur Maarten Sprenger houdt zich al zo’n vijftien jaar in verschillende hoedanigheden bezig met zoekvaardigheden. Aanvankelijk als docent, daarna als curator bij een educatieve zoekmachine en als auteur. Hij publiceerde eerder twee Slim zoeken boeken.

Wat is Slim Zoeken precies?

In de lijstjes en lessen met aanwijzingen over zoeken op internet staan vaak dit soort tips:

“Je moet wel de juiste zoekwoorden gebruiken”, “Zoek naar de datum en de bronnen van de bron”, of “Controleer altijd de betrouwbaarheid”.

Hoe je dat allemaal precies moet doen staat er vaak niet bij.

Leren omgaan met online informatie is cruciaal in deze tijd. Wat krijg je op je telefoon, je tablet of je laptop zo opeens onder ogen? Is het grappig? Belangrijk? Nuttig voor school of werk? Waar was je zelf naar op zoek?

Dit is waar het om draait: verduidelijken wat je wilt weten, onderzoeken hoe je zoekt, en leren hoe je de kwaliteit van online informatie kunt beoordelen. Zeker ook binnen de Actualisatie van de Kerndoelen (PO/onderbouw VO) voor Digitale Geletterdheid en Nederlands.

Daarnaast verdient het samen bepalen en bespreken van 'vertrouwde bronnen’ meer aandacht tegenover de overkill aan nepnieuws en de eindeloos gekopieerde lijstjes met tips daar tegen. Want wat kan je tegenkomen op het web als je zoekt naar informatie en welke bronnen zijn je basis? Hoe gebruik je online bronnen precies? En welke rol kan generatieve AI spelen? Chatbots zijn geen zoekmachines, maar er zijn wel veel andere mogelijkheden. Slim3 geeft oplossingen en voorbeelden om mee aan het werk te gaan. Voor leerling en leraar.

Met Slim Zoeken 3 leer je…

1. Hoe je bronnen op hun waarde kunt inschatten - Elk zoekresultaat dat je te zien krijgt is een fragment van een groter geheel. Via de Webcheck krijg je zicht op waar dat fragment deel van uit maakt. Reispromotie, overheid, webshop, een goeie wiki of een vage wiki, het kan allemaal. Wat is bruikbaar en wat kan je maar beter meteen links laten liggen?

<aside> 👉

De Webcheck is een stappenplan om te leren zoeken naar makers en doelen van websites.

</aside>

2. Hoe je een zoekmachine kunt besturen - Het opbouwen en weer aanpassen van een zoekopdracht doe je zelden in één keer, maar beter in een paar stappen. Via het stappenplan van de Zoekroutine, leer je hoe je aan “de juiste zoekwoorden” komt, wat het belang is van herformuleren en waarom scannen bij zoeken zo’n belangrijke leesstrategie is. En in iets andere vorm geldt dit ook voor het schrijven prompts bij een chatbot.

Achtergrondinformatie staat verzameld onder 3. Onderwerpen, moeilijke woorden worden uitgelegd in de 4. Begrippenlijst en er is een 5. Handleiding/FAQ. Bij de meeste items van de Onderwerpen staan externe links naar primaire bronnen en/of aanvullende materialen en informatie vermeld. Suggesties welkom.

Ook lijken technologische ontwikkelingen (zoals werken met chatbots) het online zoeken makkelijker te maken. Maar hoe werkt dat precies en wanneer moet je daarmee beginnen? Met Slim3 leggen zowel leerlingen, studenten als docenten een grondige basis voor het zoeken naar bruikbare informatie voor school, opleiding of werk. Centraal staan overigens basiskennis, lezen en leesstrategieën.

Slim Zoeken 3 is opgezet…

• … voor docenten, bibliotheekmedewerkers en digicoaches (maar ook i-, e- en tech-coaches), als bron voor lessen. Iedereen kan zelf richting geven aan het materiaal met eigen voorbeelden en toepasselijke onderwerpen. De Zoekroutine en de Webcheck bieden samen handvatten voor een eigen lesopbouw. Slim3 is geen lessenserie, daarvoor loopt de beschikbare tijd per docent en de voorkennis per klas of leerling te veel uiteen. Maak daarom je eigen keuze, en je eigen les daaromheen: het materiaal is vrij beschikbaar. Veelgestelde vragen
• … voor leerlingen en studenten die zelf nieuwsgierig zijn of willen nalezen wat de docent heeft aangeboden. Leerlingen en studenten kunnen hun eigen tempo te kiezen en zelf bepalen welke onderdelen verder relevant zijn;
• … als train-de-trainer materiaal.

Slim Zoeken legt de basis voor het zoeken naar, en gebruiken van, relevante online kwaliteitsinformatie voor school, opleiding en werk.

Op termijn worden nog ondersteunende cartoons, video’s, flashcards en quizzen toegevoegd. Ook staan er twee nieuwe Slim Zoeken publicaties in de planning: een versie voor docenten en een 8-14-PABO uitgave.

<aside> 👉

Onderzoek

We doen ook zelf onderzoek naar de kwaliteit van online informatie: 100 Queries. Een eerste artikel over de doelmatigheid van 100 kinderzoekopdrachten verscheen bij de 37e HSN conferentie: hsnbundels.taalunie.org/bijdrage/zoeken-onderzocht-het-100-queries-project/

Het complete project staat hier beschreven: https://github.com/SlimZoeken/100queries

</aside>

Slim 3 Support-model slimzoeken.nu/slim3support