Wij deden zelf onderzoek naar de kwaliteit van webpagina’s en bronnen die we als Google-resultaat kregen bij kinderzoekopdrachten: 100 Queries - Zoeken onderzocht.

De belangrijkste aanbevelingen uit ons onderzoek:

• Het is essentieel dat leerlingen vanaf een jaar of tien zicht krijgen op de uiteenlopende bronnen zoals we die tegenkomen via een zoekmachine, en op de doelen van makers…

• Het is ook essentieel om samen een vocabulaire te ontwikkelen voor het bespreken van webcontent in het algemeen. En het is ook hoog tijd om te stoppen met het idee dat alle basisschoolleerlingen pre-academische kwaliteiten als bronnen vergelijken zouden kunnen ontwikkelen. Wijs leerlingen vooral de weg, met uitleg. En laat leerlingen daarnaast niet zonder voorbereiding googelen of chatten met chatbots.

  We willen voorstellen dat elke leerkracht of docent die een (nieuwe) online bron laat zien in de klas (voor welk doel dan ook), er steeds bij vertelt wie de makers van de informatie zijn en wat het doel van de bron is. Dit als goede gewoonte om leerlingen ervan te doordringen dit ook altijd zelf uit te zoeken. En zeker ook om ervaring op te doen met het onderzoeken daarvan, want het web is schimmig. (…)

Het 100 Queries Project PO #1

Het gebruik van zoekmachines lijkt ondergeschikt te worden aan het gebruik van tools als ChatGPT. Maar niets is minder waar: juist generatieve AI moet worden gecontroleerd aan de hand van de werkelijke bronnen op het web.

Voor Slim Zoeken onderzochten Sprenger en Schnober de kwaliteit en bruikbaarheid van de eerste tien zoekresultaten in Google voor uiteenlopende informatieve zoekopdrachten van kinderen van acht tot twaalf jaar. Met dit project willen we enerzijds aantonen dat het zinloos is kinderen zomaar iets te laten googelen voor school, en anderzijds een begin maken met het beantwoorden van de vraag wat web search tegenwoordig waard is, vooral ook vanuit de kant van het aanbod aan web content. We sluiten hiermee aan op een opleving in de kritische benadering van web search voor gebruikers. Zie volkskrant.nl/wetenschap/voor-robots-door-robots-hoe-zoekmachines-lijden-onder-seo-spam~b712ea4b/.

**Op de 37e HSN-conferentie 2024 in Brussel presenteerden wij de onderzoeksconclusies.

Publicatie hsnbundels.taalunie.org/bijdrage/zoeken-onderzocht-het-100-queries-project/

Github project details

update 29-11-24

<aside> <img src="notion://custom_emoji/c64313d1-cc1d-40be-966f-deaec3cd9ee2/131d30c0-af30-80f8-8618-007aee1f52bb" alt="notion://custom_emoji/c64313d1-cc1d-40be-966f-deaec3cd9ee2/131d30c0-af30-80f8-8618-007aee1f52bb" width="40px" />

Er wordt veel gesproken over nepnieuws en hoe je dat herkent, maar zelden of nooit over wat vertrouwde bronnen zijn en hoe je die als leerling of leraar kunt identificeren.

</aside>

Het 100 Queries onderzoek

Een belangrijke achterliggende reden om eigen onderzoek uit te voeren was om data te verzamelen die richting kan geven aan media-educatie rond bruikbare internetbronnen.

Onderzoeksstelling en verwachtingen

• Hoeveel betrouwbare bronnen krijg je via honderd kinderzoekopdrachten? Want wij denken dat er erg veel onduidelijke of misleidende informatie op het web staat.
• Hoeveel van die bronnen zijn bruikbaar en leesbaar voor kinderen? Want wij denken dat het web als geheel best moeilijk is qua toegankelijkheid…

100 Queries PO #1 leverde enerzijds inzicht op in de kwaliteit en bruikbaarheid van zoekresultaten, aan de hand van een set van honderd authentieke kinderzoekopdrachten. En het geeft anderzijds inzicht in het soort **bronnen dat bij Google hoog in de ranking komt.

Ultrakorte samenvatting van het 100 Queries #1 PO onderzoek

Het web is zonder afbakening en begeleiding voor leerlingen geen geschikte plek om op zoek te gaan naar informatie. Te veel afleiding en commercialiteit in de eerste plaats, en erg complex qua beoordeling van de inhoud in de tweede plaats.

De toegankelijkheid van de informatie viel op zich mee. En verrassend: de overheid in z’n algemeenheid doet echt z’n best om toegankelijke informatie te leveren.

Het web (wij zagen daarvan 542 bronnen) als geheel is meer gericht op promotie en geld verdienen dan op eerlijke informatie-overdracht.

Veel websites geven voldoende tot goede informatie over zichzelf (zo’n driekwart van het totaal), en er zijn duidelijke parallellen te zien tussen het ontbreken van een ‘over-ons of about-pagina en inhoud die beter vermeden kan worden.

• Het is belangrijk om kennis te maken met er aangeboden wordt aan online informatie;
• Het is belangrijk om goede voorbeelden te hebben (vertrouwde bronnen); en ook om een idee te krijgen van wat je zou kunnen tegenkomen in termen van dieptepunten.
• Het is belangrijk om te weten hoe je online informatie kunt onderzoeken op bruikbaarheid;

<aside> 👉

Wijs leerlingen rechtstreeks de weg naar vertrouwde bronnen. En leer ze aan de hand hiervan wat de kenmerken van geschikte bronnen zijn.

</aside>

Klik hier voor de onderzoeksdata en het verslag: https://github.com/SlimZoeken/100queries/

In de online versie van Slim Zoeken Slim3, en meer in het bijzonder in de Webcheck, krijgt deze media-educatie over het gebruik van online informatie handen en voeten. De Slim Zoeken Kennisbank bevat meer dan 100 onderwerpen en een uitgebreide begrippenlijst.