H3-1-Betrouwbaarheid kopie.jpg

update 2/12/24

<aside> Educatief auteur Maarten Sprenger houdt zich al zo’n vijftien jaar in verschillende hoedanigheden bezig met zoekvaardigheden. Aanvankelijk als docent, daarna als curator bij een educatieve zoekmachine en als auteur.

Ondanks een overvloed aan mediawijsheid komt leren zoeken nog steeds nauwelijks structureel aan de orde. Zoekeducatie verdient brede aandacht van alle docenten in elk onderwijssegment.

Maarten geeft workshops ‘Omgaan met online informatie’ voor scholen (PO, VO, (V)MBO, HBO), instellingen en bibliotheken (sinds 2010). Ook publiceerde hij twee Slim Zoeken-boeken voor 8-14 jaar: ‘Hoe ga je om met online informatie voor school?’

Op dit moment leggen we de laatste hand aan een derde uitgave van Slim Zoeken, Slim3 online - in twee gratis versies. Eén voor 8-14 jaar en één voor 15+.

De beta-versies zijn hier te vinden:

slimzoeken.nu/online (15+)

slimzoeken.nu/po23 (8-14)

Dit zijn test-versies, graag ‘intern’ houden en svp niet posten op social media. De nieuwe Slim Zoeken gaat eind 2024 in de eerste versie live.

<aside> 👉 Lees ook de opzet van de Veelgestelde vragen voor de nieuwe website

</aside>

</aside>

Wat is Slim Zoeken precies?

In de lijstjes en lessen met aanwijzingen over zoeken op internet staan vaak dit soort tips:

“Je moet wel de juiste zoekwoorden gebruiken”, “Zoek naar de datum en de bronnen van de bron”, of “Controleer altijd de betrouwbaarheid”.

Hoe je dat allemaal precies moet doen staat er vaak niet bij.

Leren omgaan met online informatie is cruciaal in deze tijd. Wat krijg je op je telefoon, je tablet of je laptop zo opeens onder ogen? Is het grappig? Belangrijk? Waar was je zelf naar op zoek?

Dit is waar het om draait: verduidelijken wat je wilt weten, onderzoeken hoe je zoekt, en leren hoe je de kwaliteit van online informatie kunt beoordelen. Zeker ook binnen de Actualisatie van de Kerndoelen (PO/onderbouw VO) voor Digitale Geletterdheid en Nederlands.

Daarnaast verdient het samen bepalen en bespreken van 'vertrouwde bronnen’ meer aandacht tegenover de overkill aan nepnieuws en de eindeloos gekopieerde lijstjes met tips daar tegen. Want wat kan je tegenkomen op het web als je zoekt naar informatie en welke bronnen zijn je basis? Hoe gebruik je online bronnen precies? En welke rol kan generatieve AI spelen? Chatbots zijn geen zoekmachines, maar er zijn wel veel andere mogelijkheden. Slim3 geeft oplossingen en voorbeelden om mee aan het werk te gaan. Voor leerling en leraar.

<aside> 👉

Zoekeducatie is essentieel in een tijd waarin iedereen bewust en onbewust eindeloos het internet gebruikt om wat dan ook te weten te komen. Een tijd waarin informatie ook eindeloos wordt hergebruikt en misbruikt voor uiteenlopende doeleinden, vaak meer in het belang van de aanbieder dan van de afnemer.

</aside>

Met Slim Zoeken 3 leer je…

  1. Hoe je bronnen op hun waarde kunt inschatten - Elk zoekresultaat dat je te zien krijgt is een fragment van een groter geheel. Via de Webcheck krijg je zicht op waar dat fragment deel van uit maakt. Reispromotie, overheid, webshop, en goeie wiki of een vage wiki, het kan allemaal. Wat kan waardevol zijn en wat kan je beter meteen links laten liggen?

De Webcheck is een stappenplan om te leren zoeken naar makers en doelen van websites.

  1. Hoe je een zoekmachine kunt besturen - Het opbouwen en weer aanpassen van een zoekopdracht doe je zelden in één keer, maar beter in een paar stappen. Via het stappenplan van de Zoekroutine, leer je hoe je aan “de juiste zoekwoorden” komt, wat het belang is van herformuleren en waarom scannen bij zoeken zo’n belangrijke leesstrategie is. En in iets andere vorm geldt dit ook voor het schrijven prompts bij een chatbot.

Achtergrondinformatie staat verzameld onder 3. Onderwerpen, moeilijke woorden worden uitgelegd in de 4. Begrippenlijst en er is een 5. Handleiding/FAQ. Bij de meeste items van de Onderwerpen staan externe links naar primaire bronnen en/of aanvullende materialen en informatie vermeld. Suggesties welkom.

Ook lijken technologische ontwikkelingen (zoals werken met chatbots) het online zoeken makkelijker te maken. Maar hoe werkt dat precies en wanneer moet je daarmee beginnen? Met Slim3 leggen zowel leerlingen, studenten als docenten een grondige basis voor het zoeken naar bruikbare informatie voor school, opleiding of werk. Centraal staan overigens basiskennis, lezen en leesstrategieën.

Slim Zoeken 3 is opgezet…

Slim Zoeken legt de basis voor het zoeken naar, en gebruiken van, relevante online kwaliteitsinformatie voor school, opleiding en werk.

Op termijn worden nog ondersteunende cartoons, video’s, flashcards en quizzen toegevoegd. Ook staan er twee nieuwe Slim Zoeken publicaties in de planning: een versie voor docenten en een 8-14-PABO uitgave.

Slim3 Support slimzoeken.nu/slim3support

Onderzoek

We doen ook zelf onderzoek naar de kwaliteit van online informatie: 100 Queries. Een eerste artikel over de doelmatigheid van 100 kinderzoekopdrachten verschijnt bij de HSN conferentie.

hsnbundels.taalunie.org/bijdrage/zoeken-onderzocht-het-100-queries-project/

Het hele project staat hier: https://github.com/SlimZoeken/100queries

Graag publiceren we ‘best practices’ van het gebruik van Slim Zoeken.

Beste groet!

Maarten Sprenger

Meer informatie: mail AT slimzoeken.nu - ook voor feedback. Dank!

Slim zoeken wordt gemaakt door Maarten Sprenger i.s.m. Anna Pillar

[Slim Zoeken](<http://slimzoeken.nu/>) ©2024 door [Maarten Sprenger onder licentie](<http://slimzoeken.nu/over>) [CC BY-NC 4.0](<https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.nl>) Word een Slim Zoeken supporter Leerkrachtinformatie