Bespreek dit plaatje. Let op de karakters.
<aside> 🔰 Nepnieuws is veel in het nieuws. Terecht of niet?
</aside>
Nepnieuws is de laatste jaren enorm gegroeid. Het wordt via social media supersnel verspreid. Vooral via TikTok, Insta, X en Facebook; deze media worden volop ingezet om meningen te beïnvloeden. In oorlogen, in verkiezingen, maar ook gewoon keihard als verdienmodel. Overal waar iets te winnen valt.
Hoe ga je om met nepnieuws? Tip no. 1: Werk aan je algemene kennis. Iemand die goed geïnformeerd is, laat zich minder snel misleiden. Let op: minder snel, want nepnieuws kan heel echt lijken.
<aside> 👉
Gebruik vooral de Vertrouwde bronnen die je samen in de klas hebt onderzocht. De redactie van een vertrouwde bron vormt een filter tegen nepnieuws.
</aside>
Nepnieuws heeft altijd bestaan. Vroeger ging het gewoon mondeling. Mensen werden betaald om roddels te verspreiden. Op straat, in de kroeg, aan het hof. Waarom zou je iets dat je hoort van een bekende niet geloven?
Een andere manier om nepnieuws te verspreiden: een serieuze toespraak houden. Hoe geweldiger, hoe grappiger, hoe bozer en met meer overtuiging iemand spreekt, des makkelijker neemt het publiek de boodschap over. Men raakt onder de indruk. Met de vreselijkste oorlogen en vervolgingen als resultaat. Je eigen mening hebben is zo makkelijk nog niet. Nooit geweest.
Nepnieuws heeft veel verschijningsvormen. Toespraken, krantenberichten, tweets, foto's, video's enzovoort. Moderne techniek staat voor niets. Het is nu ook heel eenvoudig om een persoon in een video met zijn eigen lippen andere dingen te laten zeggen dan tijdens de oorspronkelijke opname.
Dit zijn de zogenaamde deepfakes. Ook de klank van de stem kan worden aangepast aan de echte spreker. In speelfilms kon dat met dure digitale technieken al langer. Maar het kostte veel tijd en geld. Deze bewerkingstechnieken worden steeds goedkoper en komen via apps op de markt.
De diepe bewerkingen kunnen nu real time (onmiddellijk) worden uitgevoerd door iedereen.
Ook manipulatie van media is van alle tijden. Maar technisch bewijzen of iets echt of nep is, wordt steeds ingewikkelder. Foto's en video's verliezen aan bewijskracht. Ongetwijfeld worden daar technische oplossingen voor gevonden, maar voorlopig kunnen deepfakes ongemerkt niet echt zijn.
Wat geloof je en wanneer? Wie zijn de mensen die je daarbij helpen? Wat zijn je vertrouwde bronnen? Je gelooft immers ook niet alles wat een wildvreemde op straat aan je vertelt? Maar op je telefoon loopt het snel door elkaar. Neem niet elk bericht serieus. Check de herkomst. Het begint bij jezelf: wat zie ik? Wat lees ik? Waarom zou ik dit willen weten? Veel nieuws komt via via – en juist dan let je niet zo op de herkomst. Dan lijkt de wildvreemde al snel op een bekende. En dat is precies de manier waarop nepnieuws gewoon nieuws wordt.
Nepnieuws is vaak moeilijk te herkennen. De berichten lijken precies op hoe een bericht er normaal uitziet. Je ziet op internet veel nepnieuws-checklists. Maar wanneer gebruik je zo’n lijst precies? En zijn die tips wel uitvoerbaar?
Sommige tips zijn meteen bruikbaar. Niet alleen voor nepnieuws, maar bij alle informatie. De eerste drie tips hieronder kun je toepassen op alles wat je leest en bekijkt, nieuws of geen nieuws.
<aside> 😅 Let ook hierop. Is iets een grap? Grappenmakers versturen ook graag nepnieuws om verwarring te zaaien. Maar de grappen kunnen ook bedoeld zijn om mensen wakker te schudden. Of gewoon om ergens de draak mee te steken, dat heet satire. Websites als De Speld in Nederland, Raaskalderij in Vlaanderen of The Onion in Amerika doen dat. Soms is satire zo goed dat lezers er intrappen ook zelfs al staat er ‘grap’ boven. Ze vertellen het als echt nieuws door.
</aside>
Gebruik de Webcheck om zelf te checken of een website bruikbaar is als informatiebron. Daar komen verschillende van deze tips ook aan bod. En heel belangrijk: Speur zelf altijd naar de makers: van wie is een bericht afkomstig? En let op, check vooral de bron, niet alleen de afzender!
<aside> 👁️🗨️ DIT WEET JE NU … over nepnieuws
Gebruik je gezond verstand (basiskennis) Lees verder dan de kop. Onderzoek je eigen vooroordelen
</aside>
Externe links en bronnen >
Verder leren >
Clickbait. Kijk verder dan de kop!
Datums - is de informatie actueel?
Het nieuws, wat doe jij er mee?
Wat zijn de bronnen van jouw bron?
Hoe komt online informatie bij je?
15+ menu original - synced blok
[Slim Zoeken](<http://slimzoeken.nu/>) ©2025 door [Maarten Sprenger onder licentie](<http://slimzoeken.nu/over>) [CC BY-NC 4.0](<https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.nl>) Word een Slim Zoeken supporter Docentinformatie