Onderwerpen/overzicht - menu blok original

<aside> 🔰 Wanneer was iets voor het eerst te zien of te lezen? Wat is de verschijningsdatum van de informatie die je zoekt?

1. Je wilt vaak (maar niet altijd) de nieuwste, ofwel de meest actuele informatie. Niet alleen voor het nieuws, maar juist ook voor uitleg over computerprogramma’s of virussen. Informatie van vier jaar geleden kan hopeloos verouderd zijn.
2. Je wilt kunnen zien wanneer iets gemaakt is ten opzichte van andere informatie die je gebruikt. Is een bepaalde bron ouder of nieuwer? Of is het een historische pagina of bron? </aside>

Zoeken naar de verschijningsdatum

Het zoeken naar de datum op een site of webpagina is lastig zat! Een datum is niet altijd zichtbaar, en als het er staat kan je er verschillende kanten mee op. Zoals:

Alleen een jaartal

Staat er een algemene datum met alleen jaartallen op de website? Bijvoorbeeld onderaan (in de footer) iets als ©2019-2022?

• De jaartallen bij het copyright-teken zeggen eigenlijk alleen iets over het laatste moment dat… iemand de moeite nam dit aan te passen.
• Verder zegt het niet zoveel, want veel sites passen deze datums automatisch aan. Het geeft daardoor geen echte informatie over vernieuwingen. Een datum in de footer zegt misschien alleen iets als het oud is. Hier wordt vast niet meer aan gewerkt: © 2009-2017.
• Maar let op: een jaartje vergeten komt veel voor…

Een echte datum

• Als je direct een volledige datum ziet is dat mooi. Dat is meestal het geval bij nieuwsbronnen of bij blogposts op grote platforms.
• Check dit: gaat het om de verschijningsdatum op het web? Of om de datum van de laatste bewerking: bewerkt/ edited ? Soms staat het er letterlijk bij, soms is het onduidelijk…
• Bij grotere platforms kan je de datum niet wijzigen; die klopt dus.
• Ook bij officiële websites (zoals van de overheid) mag je er van uitgaan dat de datum klopt.
• Bij een eigen gemaakte website is het juist soms erg makkelijk om de datum aan te passen…
• En check ook: gaat het misschien om de oorspronkelijke verschijningsdatum van iets dat later online is gezet? Bijvoorbeeld een artikel uit tijdschrift van een tijdje geleden. Dat kan dus ook best ook een datum van voor internet zijn…

Factchecken

Als je dieper wilt zoeken naar de werkelijke oorspronkelijke datum van een bericht, artikel of video op het web, dan kom je op het terrein van factcheckers. Dat zijn specialisten die weten hoe je bijvoorbeeld in foto’s zoekt naar de EXIF-metadata (zie de links). Mensen die kijken naar de lichtval (stand van de zon) en de weersomstandigheden op een bepaalde plek op een bepaald moment. Of via een satellietfoto naar veranderingen in het landschap. Wat was eerder, wat is later gebeurd. Specialisten die weten hoe je zoekt naar taalgebruik of andere bijzonderheden om een eerste versie van een bericht te vinden. Er wordt zo ontzettend veel vastgelegd, dat er op internet eigenlijk altijd wel sporen te vinden zijn. Denk aan de miljoenen webcams die overal hangen. Veel van die beelden worden onbeveiligd bewaard.

Historische teksten

• Informatie van langer geleden heeft ook z’n eigen waarde. Je kijkt dan naar een stukje geschiedenis. Je vindt zulke teksten in archieven. Er is bovendien enorm veel interessante informatie uit het verleden online gezet, zodat iedereen het kan bestuderen. In zo’n geval kijk je eigenlijk naar een combinatie van datums. De datum van de oorspronkelijke tekst en de datum van publicatie op het web. Dat hoeft niet per se actueel te zijn. Kijk wel of het een betrouwbare bron is!

<aside> 🖇️ Dit is een mooi interview met kinderboekenschrijfster Tonke Dragt, uit het tijdschrift Literatuur zonder leeftijd, met als verschijningsdatum 2001. Dat interview kan je nu nog prima lezen en gebruiken. Je vind het op DNBL, de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren. Dat is een super-uitgebreid archief, met ook teksten van echt lang geleden… 1850, 1631, 1200…

</aside>

• Trouwens, ook het web heeft weer zijn eigen geschiedenis. Check het fantastische Internet Archive (zie de link hieronder), opgericht in 1996. Hier kan je een beeld krijgen van de complete ontwikkeling van een bron, en pagina’s terugvinden die allang niet meer bestaan. Het opslaan van die pagina’s gaat net als bij een zoekmachine automatisch. Het is daardoor een betrouwbaar archief van online informatie. Zelfs van onbetrouwbare bronnen 😅.

<aside> 😎 Datum tip!

• Snel de datum van zoekresultaten naar boven halen? Kies voor Tools > Periode. Of verander Altijd in een bepaalde periode. Klap open voor meer informatie. </aside>

<aside> 👁️‍🗨️ De verschijningsdatum van een pagina van bron is soms belangrijk.

Er is een verschil tussen actueel en meest recent:

• Bij actueel gaat het om een onderwerp dat nu in het nieuws is. Daar wil je een datum bij van kort geleden.
• Bij meest recent gaat het over de nieuwste datum van iets. Dat kan ook best een jaar of wat geleden zijn.

Ook zijn er nog historische teksten. Je praat dan over een oorspronkelijke verschijningsdatum in het (verre) verleden en over een datum van verschijning op het web.

• Het Internet Archive kan je helpen te bepalen wanneer een pagina voor het eerste online verscheen bij een bron.

</aside>

Externe bronnen en links >

Factcheckers op: Start.slimzoeken.nu

Datums op: Start.slimzoeken.nu

Verder leren >

Wat is nep? Moet je alles zelf checken?

The Internet Archive

Hoort bij Webcheck Stap 6-8

Home

• 1. Webcheck
• 2. Zoekroutine
• 3. Onderwerpen
• 4. Begrippenlijst
• 5. Veelgestelde vragen

[Slim Zoeken](<http://slimzoeken.nu/>) ©2024 door [Maarten Sprenger onder licentie](<http://slimzoeken.nu/over>) [CC BY-NC 4.0](<https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.nl>) [8-14] Word een Slim Zoeken supporter Leerkrachtinformatie