<aside> 🔰 Een chatbot is onder andere bruikbaar als aanzet voor vragen en onderzoek. Het is een mooie en snelle manier om op ideeën te komen. Daarna moet jij zelf nog altijd flink aan het werk met bronnenonderzoek. Maar zoeken naar de kwaliteit van bronnen moet je als je gaat googelen trouwens ook doen. Juist daar gaat Slim Zoeken over.
</aside>
“Wat kan ik voor je doen?…” | 2.2
<aside> 📌
Een chatbot kan niets met zekerheid zeggen over de betrouwbaarheid van informatie. Punt.
</aside>
Lees eerst de pagina Chatbots voor je verder gaat.
Chatbots zijn taalmachines, geen zoekmachines. Chatbots stellen een mogelijk antwoord voor je samen als je ze iets vraagt. Dat antwoord kan er heel goed uitzien, maar je moet het altijd controleren. Een chatbot-antwoord is ook nooit compleet. Eerder soms complete onzin. Een chatbot is dus niet goed bruikbaar als informatiebron, je moet zelf al veel weten om de antwoorden op waarde te schatten.
Een chatbot kan je helpen met samenvatten of verduidelijken van informatie. Je kan bijvoorbeeld een moeilijk stuk tekst in de prompt plakken (of uploaden) en daar vragen over stellen. Maar ook bij een samenvatting moet jezelf goed opletten. Elke keer dat je een chatbot iets vraagt krijg je een nieuwe variatie op een eerder antwoord.
Ook kan een chatbot met ideeën rond een onderwerp komen. Zo leer je nieuwe woorden. Dat kan je helpen om te gaan zoeken met een zoekmachine naar betrouwbare bronnen rond dat onderwerp.
<aside> 👉
Vraag steeds: Schrijf het op in begrijpelijke taal. Zet die opdracht standaard in je prompt. Geef bijvoorbeeld deze opdracht:
Tekst in begrijpelijke taal (niveau 1F)
Of voeg dit toe: Als tekst voor leken. Een leek is iemand die ergens nog niet veel van weet. Geef misschien nog aan: Deel de tekst in 3 of 4 hoofdpunten in. Maar dat laatste doen chatbots vaak al vanzelf.
En vraag nooit zoiets Als uitleg voor iemand van 10 jaar , dan gaat de chatbot wat kinderachtig schrijven en populaire taal toevoegen.
</aside>
Als je precies dezelfde vraag in een andere chat nog eens stelt, zul je variaties op het antwoord krijgen. Stel je een kritische vraag dan komt er misschien zelfs een heel ander antwoord. Antwoorden in chatbots zijn vaak niet compleet en chatbots ‘verzinnen’ soms ook gewoon dingen. Dat verzinnen wordt fabuleren of hallucineren genoemd. Het antwoord klinkt dan wel goed, maar het is onzin: gewoon mooie zinnen achter elkaar.
Je kunt tijd besparen met het gebruik van chatbots, want je krijgt vaak een soort samenvatting van een onderwerp. Het brengt je op een snelle manier in contact met een onderwerp. Maar je moet vooral zelf opletten of uitkomst klopt of niet. En dat is wel het probleem: je moet best al veel weten om te ontdekken wat de waarde is van de informatie die een chatbot je geeft.
🫥 Test: Producten van schimmels
<aside> 📌
Chatbots stellen een mogelijk antwoord voor je samen. Dat antwoord kan er heel goed uitzien, maar je moet het checken, misschien met de hulp van iemand anders. Het is ook bijna nooit compleet bruikbaar. Werken met chatbot is altijd een samenwerking tussen mens en machine.
</aside>
Basiskennis is dus heel belangrijk bij het op waarde kunnen schatten van de informatie van een chatbot. Nog een lastig punt is dat chatbots heel zelfverzekerd doen over hun antwoorden en je tegelijk ook gewoon gelijk geven wanneer je zegt dat iets niet klopt. Daarnaast zijn chatbots ook reuze beïnvloedbaar. Als je aandringt kan je ze zelfs leren dat 1+1 3 is. Dat is best ingewikkeld om mee om te gaan. Je ziet wel af en toe dat chatbots ook zelf zeggen dat je hun informatie moet dubbelchecken. Bijvoorbeeld “Gemini kan onjuiste informatie tonen, ook over mensen. Dubbelcheck daarom de reacties.”
Let op. Zelfs al zie je in chats links naar zogenaamde bronnen staan, dan zijn dat niet de bronnen van het antwoord. Het antwoord is namelijk altijd samengesteld uit ontelbaar veel internetbronnen, op basis van complexe algoritmes. De links die je ziet zijn een soort logische extra service en ze linken ook soms naar onzin-bronnen.
In de betaalde versie ChatGPT en in de nieuwste gratis versies is dit aan het veranderen en kan je zelf meer sturen. Ook in de speciale chatbots met zoektechnologie (RAG) kan je meer met bronnen doen. Zie de laatste alinea hieronder.
<aside> 👉
Hoe goed een chatbot ook kan praten, het is en blijft een machine. Er zit geen menselijk gedrag in, zelfs al zegt de bot ‘ik’ en klinkt de bot verbaasd, blij of een beetje boos. De bot imiteert een mens en dat lijkt heel echt. Houd daar rekening mee.
Vertel ook geen persoonlijke dingen. Beleefd praten is goed, maar dat is meer voor jezelf en voor wie er eventueel meeleest. Je hoef aan een chatbot ook zeker geen antwoord te geven op vragen die niks met je onderwerp te maken hebben.
</aside>
Als je ChatGPT of een andere chatbot gebruikt, neem dan nooit genoegen met het eerste het beste antwoord. Je moet goed lezen waar de chatbot mee komt en doorvragen. Meestal valt er aan een antwoord nog flink wat te verbeteren. Een paar tips:
<aside> 🔐 Ook kan de machine veel informatie verzamelen over wat jij doet of wat jij over jezelf vertelt. Jouw privacy moet daarom nog veel beter beschermd gaan worden dan nu het geval is. Daar zal de overheid meer nieuwe wetten voor moeten maken. Maar het zal nog wel even duren voordat de belangen van gewone mensen in evenwicht komen met geld verdienen.
</aside>
RAG is een combinatie van een zoekmachine en een chatbot. Met RAG krijg je teksten op basis van bronnen die inhoudelijk passen bij je vraag. RAG staat voor: Retrieval-Augmented Generation.
Perplexity maakt gebruikt van RAG. Je ziet in Perplexity de daadwerkelijk gebruikte bronnen staan. In plaats van de toegevoegde suggesties zoals in gewone chatbots. Perplexity is een tool met een goede gratis versie.
Maar je moet nog steeds alert zijn op de waarde van die bronnen. Zelf de links onderzoeken blijft belangrijk. Alles hangt af van de beschikbare online informatie. En echt niet alles staat op het web. Je zou kunnen zeggen: RAG-tools zijn vooral een heel interessante manier om nieuwe bronnen te vinden. Aan de hand daarvan kijk je dan welke bronnen je verder kunnen helpen. De geleverde tekst helpt om je onderwerp te verkennen. NotebookLM van Google maakt ook gebruik van RAG.
En ook in deze tools is de geleverde tekst een mogelijkheid. Er zijn talloze variaties van wat je vraagt mogelijk, met andere details. Heb je kritiek, dan schrijft de chatbot: “U heeft een terechte opmerking” of “Goed dat je dat zegt”. En dan komt er een compleet nieuwe invalshoek.
<aside> 👁️🗨️ DIT WEET JE VOORLOPIG … over het gebruik van chatbots als bron
</aside>
Externe links en bronnen >
Verder leren >