<aside> 🔰 Iemand die iets zoekt met een zoekmachine kan verschillende bedoelingen hebben. De zoekmachine speelt in op die zoekbedoelingen. Google noemt ze Do, Go, Know. Het is goed om de verschillen tussen deze drie te leren, vooral in verband met het beoordelen van de kwaliteit van bronnen.
</aside>
Iedereen wil graag het beste resultaat bij een zoekopdracht bovenaan. Wij als zoekers en Google zelf. Maar dat wil natuurlijk ook iedereen die een website maakt, met pagina’s die passen bij jouw zoekvraag. En dan hebben we het even niet over Gesponsored, de advertenties bovenaan.
Bij onderzoek naar hoe internet-zoeken werkt, werd hiervoor het begrip zoekbedoeling bedacht. Het idee daarachter is: als je begrijpt welk soort informatie iemand verwacht te vinden, dan kun je een goed resultaat sneller bovenaan zetten.
Soms is het heel simpel wat iemand wil weten:
<aside> 🔎 Hoe oud is Messi…
https://www.google.com/search?q=hoe+oud+is+messi
Hier verwacht je als zoeker één duidelijk antwoord. En dat krijg je ook: de leeftijd, samen met de geboortedatum. Google geeft het antwoord al zelf. Zonder link naar een pagina. Hetzelfde geldt voor Mbappé of Esmee Brugts… kies zelf je eigen voorbeeld.
</aside>
<aside> 🔎 Maar stel je zoekt naar informatie over veganistisch eten: is het gezond om vegan te zijn? https://www.google.com/search?q=is+het+gezond+om+vegan+te+zijn
Is op zo’n vraag ook één duidelijk antwoord te geven, net op als de leeftijd van Messi? Het antwoord is nee, er spelen voor iedereen andere dingen mee. Elke site heeft bovendien andere adviezen (soms ook puur commercieel), en Google kan alleen maar kiezen welke pagina’s gemiddeld de beste resultaten lijken te geven.
</aside>
Er zijn drie zoekbedoelingen: Do, Go, Know **ofwel: Doen, Gaan, Weten. Iemand die zoekt kan één van deze drie bedoelingen hebben bij het zoeken en zoekmachines als Google en Bing spelen daar op in. Door het inschatten van een bepaalde zoekbedoeling komt het ene soort resultaat hoger dan een ander. De grote vraag is: wanneer kan je zoekmachines vertrouwen met hun hulp? En wanneer moet je zelf aan het werk?
1. Do/Doen. Wij noemen het koopzoeken. Dat is duidelijker dan doen. Deze zoekbedoeling gaat namelijk over kopen en prijzen vergelijken. Ook iets downloaden of je ergens aanmelden hoort bij Doen.
| 2.2
2. Go/Gaan. Google wijst graag hoe je ergens komt. Meestal naar dingen die veel mensen zoeken. Games en video’s, maar ook echte adressen en de weg ernaar toe. Je zou deze zoekbedoeling opzoeken kunnen noemen. Je zoekt de begintijd van de film die je wilt zien op. Of je wilt weten wat de kortste route is naar de bioscoop, met eigen vervoer of het OV. Of de leeftijd van een bekende voetballer.
| 2.2
| 2.2
4. Know Simple. Ook is er nog Know Simple, ofwel **even snel iets opzoeken. **Bijvoorbeeld de leeftijd van een voetballer of de uitslag van een sportwedstrijd. Maar eigenlijk valt dit gewoon onder opzoeken (2. Go/Gaan)
| 2.2
Google houdt alles bij. Op heel veel manieren. Wat staat waar op internet? Wie linkt naar bepaalde websites? Welke webpagina’s krijgen veel bezoek? Wat zoeken de meeste mensen? Wat zoek jij? Hoe oud ben je? Waar bevind je je? Woon je daar ook (of juist niet)? Hoe laat is het waar? Enzovoort enzovoort… het is werkelijk een eindeloze lijst van data. Feiten eigenlijk.
Google is bovendien altijd bezig met het combineren van alle data over wat mensen zoals jij, op dit moment, op deze plek, willen weten of leuk vinden. En Google denkt dat jij dat ook wel bovenaan wil zien staan, in de lijst met zoekresultaten. Toch?
Dit zijn wat minder feiten. Dit zijn interpretaties. Het zijn berekeningen, algoritmes, met altijd een bepaalde ‘kleur’, een bepaalde sturing.
Nummer 1. Koopzoeken en 2. Opzoeken zijn bijna altijd een makkie voor Google. Dat komt door de gebruikersgetallen die het bedrijf bijhoudt over alles wat we doen online. Google bewaart, meet, vergelijkt en gebruikt alles wat in getallen uitgedrukt kan worden. Bij opzoeken en koopzoeken is dat het makkelijkst. De kortste weg in Nederland loopt nooit via Londen of Parijs, al kunnen files zorgen dat een andere weg sneller is. Maar Google weet ook waar de files staan.
Bedenk dat wat ‘de meeste mensen' zoeken of doen ook sterk afhangt van het seizoen, het weer, de mode of wat er in het nieuws is. Of dat jou altijd helpt, hangt er vanaf. Zoek jij wat de meeste mensen zoeken? Of zoek je net iets anders? Snelle feiten gaan goed (is de race al afgelopen, wat is de uitslag van de wedstrijd…). Maar bijzonderheden zijn lastiger te vinden (waarom had de racer een slechte dag?). Misschien staat dat ook wel nergens…
<aside> 📌
Ik kan heel goed zoeken betekent meestal: ik kan heel goed opzoeken. Informatief zoeken waarbij de kwaliteit ertoe doet is vaak een stuk lastiger. Zoveel om op te letten…
| 2.2
</aside>
Bij nummer 3. Informatief zoeken komen de verschillen tussen mensen en hun zoekwensen echt sterk naar voren. Google kan hier jouw zoekbedoeling moeilijk peilen. Het gaat niet om getallen, maar om woorden, zinnen, begrippen, verbanden, en om betrouwbaarheid. Ook met generatieve AI, ook al praten Google en andere AI-bedrijven graag heel zelfverzekerd over de kwaliteit.
<aside> 👉
Een zoekmachine maakt geen echt onderscheid tussen meningen en feiten, tussen zin en onzin, betrouwbaar en niet-betrouwbaar. Google probeert wel uit bijvoorbeeld bezoekcijfers af te leiden welke bronnen door bezoekers als autoriteit wordt gezien. Maar uiteindelijk kan alleen een mens daar goede argumenten bij geven.
Populariteit is geen maat voor betrouwbaarheid. Net zo min als veel likes.
</aside>
Daarnaast is er nog dit probleem: de voorkennis van een individu is toch vaak anders dan die van ‘de meeste mensen’. Ook de hoeveelheid informatie die je wilt krijgen verschilt vaak. Wil je een hele website over houtbewerking of wil je alleen iets weten over een bepaalde houtlijm? Wil je een geboorteplaats weten (know simple - snel opzoeken) of wil je de hele levensloop lezen van Einstein, waar hij woonde en hoe hij met zijn vrienden omging?
Voor informatief zoeken kun je daarom vaak beter bij Wikipedia beginnen dan bij Google. Het eerste stukje is daar ook vaak redelijk leesbaar. Daarna kan je verder zoeken met de nieuwe woorden die je hier leert.
<aside> 👉
Tip: zet de Wikipedia-app op je telefoon of tablet. Scheelt een hoop afleiding. Ook beter voor je privacy.
</aside>
Het onderscheid in de kwaliteit van informatie moet je zelf leren maken. Je moet zelf oog krijgen voor betrouwbaarheid en bruikbaarheid van informatie. Maar erg lastig: zoekmachines zoals Google doen steeds meer alsof ze het zeker weten, net als chatbots. Maar hoeveel informatie ze ook opgeslokt hebben, machines weten niks, ze hebben geen kennis, ze rekenen alleen razendsnel uit hoe waarschijnlijk is iets.
<aside> 👁️🗨️ DIT WEET JE NU … over zoekbedoelingen
</aside>
Externe links en bronnen >
Verder leren >
Het ene zoekresultaat is het andere niet
Waarom is betrouwbaarheid belangrijk?
Betrouwbaar, vertrouwd of bruikbaar
Hoort bij Zoekroutine Stap 1
15+ menu original - synced blok
[Slim Zoeken](<http://slimzoeken.nu/>) ©2025 door [Maarten Sprenger onder licentie](<http://slimzoeken.nu/over>) [CC BY-NC 4.0](<https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.nl>) Word een Slim Zoeken supporter Docentinformatie