<aside> 🔰 Iemand die iets zoekt met een zoekmachine kan verschillende bedoelingen hebben. De zoekmachine speelt in op die zoekbedoelingen. Google noemt ze Do, Go, Know. Het is goed om de verschillen tussen deze drie te leren, vooral in verband met het beoordelen van de kwaliteit bronnen.
</aside>
Iedereen wil graag het beste resultaat bij een zoekopdracht bovenaan. Wij als zoekers en Google als zoekmachine. Maar ook natuurlijk iedereen die een website maakt met pagina’s die passen bij jouw zoekvraag.
Bij onderzoek naar internet-zoeken werd hiervoor het begrip zoekbedoelingen bedacht. Het idee daarachter is: als je begrijpt welk soort informatie iemand verwacht te vinden, dan kun je een goed resultaat sneller bovenaan zetten.
Soms is het heel simpel wat iemand wil weten:
<aside> 🔎 Een voorbeeld: Hoe oud is Messi…
hoe oud is messi - Google Search
Hier verwacht je als zoeker één duidelijk antwoord. En dat krijg je ook: de leeftijd, samen met de geboortedatum. Alleen,v oor de websites misschien wel sneu: Google geeft het antwoord zelf. Zonder link naar een pagina.
Hetzelfde geldt voor Mbappé, of Joost Klein of… kies zelf jouw held of heldin.
</aside>
<aside> 🔎 Maar stel je zoekt naar informatie over veganistisch eten: is het gezond om vegan te zijn?
is het gezond om vegan te zijn - Google Search
Is op zo’n vraag ook één duidelijk antwoord te geven? Net op als de leeftijd van Messi? Het antwoord is nee, er spelen voor iedereen andere dingen mee. Elke site heeft andere adviezen (soms ook puur commercieel), en Google kan alleen maar kiezen welke pagina’s gemiddeld de beste resultaten lijken te geven.
</aside>
Er zijn drie zoekbedoelingen: Do, Go, Know ofwel: Doen, Gaan, Weten.
Iemand die zoekt kan een van deze drie bedoelingen hebben bij het zoeken en zoekmachines als Google en Bing spelen daar op in. Andere antwoorden laten ze dan weg of komen lager in de lijst. De grote vraag is: wanneer kan je zoekmachines vertrouwen met hun hulp en wanneer moet je zelf aan het werk?
De juiste informatie voor jou vinden bij de juiste plek, dat is bij Doen en Gaan voor de grote zoekmachines prima te doen, ze zijn er gewoon razend goed in. Miljarden producten met duidelijke productcodes en vergelijkbare prijzen in bekende webshops. En ook adressen, postcodes en openingstijden, plus menukaarten van de meest bezochte … ijssalons, restaurants noem maar op. Nu nog even combineren met jouw taal/locatie en bingo! Gaat lekker!
Maar 3. Know/Weten is veel lastiger…
Dit informatief zoeken gaat vooral over jouw persoonlijk doel om iets te weten te komen of te leren. Het beste antwoord is altijd net weer anders. En het hangt ook van je voorkennis af…
Informatief zoeken valt uiteen in verschillende stappen van complexiteit, zoals:
Hieronder drie voorbeelden, kies zelf wat bij 1., 2. en 3. hoort.
Van één duidelijk getal via steeds nieuwe ontdekkingen naar onbewezen wetenschappelijke theorieën
Google houdt alles bij. Op heel veel manieren: Wat staat waar op internet? Wie linkt naar bepaalde websites? Welke webpagina’s krijgen veel bezoek? Wat zoeken de meeste mensen? Wat zoek jij? Hoe oud ben je? Waar bevind je je? Woon je daar (of juist niet)? Hoe laat is het? Enzovoort enzovoort… het is werkelijk een eindeloze lijst van data. Feiten eigenlijk.
Google is bovendien altijd bezig met het combineren van al die data over wat mensen zoals jij, op dit moment, op deze plek willen weten of leuk vinden. En wat de meeste mensen leuk vinden, dat zullen de meeste mensen ook wel bovenaan willen zien staan in de lijst met zoekresultaten. Toch? Dit zijn wat minder feiten. Dit zijn interpretaties. Het zijn berekeningen, algoritmes, met altijd een bepaald ‘kleur’. Een invalshoek zeg maar.
Nummer 1. Koopzoeken en 2. Opzoeken zijn bijna altijd een makkie voor Google. Dat komt door al die gebruikersgetallen (feiten) die het bedrijf bijhoudt over alles wat we doen op online. Google registreert, meet, vergelijkt en gebruikt alles waar maar getallen aan te hangen zijn. Bij opzoeken en koopzoeken zitten ook echt veel overeenkomsten. De kortste weg in Nederland loopt nooit via Londen of Parijs. Al kunnen files zorgen dat een andere weg sneller is. Google weet waar de files staan.
Bedenk wel dat wat ‘de meeste mensen' zoeken ook sterk afhangt van het seizoen, de mode of wat er in het nieuws is. Of dat jou altijd helpt, hangt er vanaf. Zoek jij wat de meeste mensen zoeken? Of zoek je net iets anders? Snelle feiten gaan goed (is de race al afgelopen, wat is de uitslag), bijzonderheden zijn lastiger (waarom had de racer een slechte dag?)
Bij nummer 3. Informatief zoeken komen de verschillen tussen mensen en hun zoekwensen echt sterk naar voren. Google kan hier jouw zoekbedoeling moeilijk peilen. Het gaat niet om getallen, maar om woorden, zinnen, begrippen, verbanden, en om betrouwbaarheid. Ook met generatieve AI, ook al praten Google en andere AI-bedrijven graag heel zelfverzekerd over de kwaliteit.
<aside> ➡️ Een zoekmachine maakt geen echt onderscheid tussen meningen en feiten, tussen zin en onzin, betrouwbaar en niet-betrouwbaar. Google probeert wel uit bijvoorbeeld bezoekcijfers af te leiden welke bronnen door bezoekers als autoriteit wordt gezien. Maar uiteindelijk kan alleen een mens daar goede argumenten bij geven.
Populariteit is geen maat voor betrouwbaarheid. Net zo min als veel likes.
</aside>
Daarnaast is er nog dit probleem: de voorkennis van een individu is toch vaak anders dan die van ‘de meeste mensen’. Ook de hoeveelheid informatie die je wilt krijgen verschilt vaak. Wil je een hele website over houtbewerking of wil je alleen iets weten over een bepaalde houtlijm? Wil je een geboorteplaats weten (know simple) of wil je de hele levensloop lezen van Einstein en weten hoe hij met zijn vrienden omging?
Voor informatief zoeken kun je daarom vaak beter bij Wikipedia beginnen dan bij Google. Het eerste stukje is daar ook vaak redelijk leesbaar. Daarna kan je verder zoeken met de nieuwe woorden die je hier leert. Tip: zet de Wikipedia-app op je telefoon of tablet. Scheelt een hoop afleiding! Ook beter voor je privacy.
Het onderscheid op kwaliteit van informatie moet je zelf leren maken. Je moet oog krijgen voor betrouwbaarheid en bruikbaarheid van informatie. Maar erg lastig: zoekmachines zoals Google doen steeds meer alsof ze het zeker weten, net als chatbots. Maar machines weten niks, ze hebben geen kennis, ze rekenen alleen razendsnel uit hoe waarschijnlijk is iets.
Punt is wel, dat hoe meer zoekmachines en chatbots van jou persoonlijk weten, hoe beter ze in staat zijn om je een antwoord te geven dat bij je past. Maar: je weet niet waar die informatie nog meer voor gebruikt wordt, en je komt er ook niet makkelijk achter of je wel echt goed geïnformeerd wordt. Je weet zelfs niet wat er niet eigenlijk van en over je opgeslagen wordt. Alles is wat dat betreft een grote zwarte doos. Een black box.
Zelf verschillende bronnen raadplegen, bronnen die je kent en vertrouwt blijft een heel belangrijke keuze. Jouw persoonlijke keuze. Zoekmachines en chatbots kunnen je helpen informatie te vinden, jij moet uitzoeken wat je verwacht en wilt doen met informatie.
<aside> 👁️🗨️ DIT WEET JE NU … over zoekbedoelingen
Er zijn drie zoekbedoelingen: opzoeken, koopzoeken en informatief zoeken.
Google helpt je prima bij de eerste twee: opzoeken en koopzoeken.
Informatief zoeken, zoeken naar leesbare en betrouwbare informatie is vaak meer werk. Hier moet je samenwerken met de zoekmachines (of chatbots). Ze weten niks, maar kunnen wel relevante informatie selecteren en je op het goede spoor zetten.
Direct beginnen bij Wikipedia is een goed plan; installeer de app! Voor Android en Apple, minder afleiding en meer privacy.
Denk sowieso zelf na welke vertrouwde bronnen je wilt gebruiken. Controleer nieuwe bronnen op kwaliteit.
</aside>
Externe links en bronnen >
Verder leren >
Het ene zoekresultaat is het andere niet
Waarom is betrouwbaarheid belangrijk?
Betrouwbaar, vertrouwd of bruikbaar
Hoort bij Zoekroutine Stap 1
15+ menu original - synced blok
[Slim Zoeken](<http://slimzoeken.nu/>) ©2024 door [Maarten Sprenger onder licentie](<http://slimzoeken.nu/over>) [CC BY-NC 4.0](<https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.nl>) [15+] Word een Slim Zoeken supporter Docentinformatie